UYKU APNE SENDROMU
Gece uykunuzun en güzel yerinde eşiniz tarafından horladığınız için uyandırılıyor musunuz? Tüm gece yatakta dönüp duruyor ama uyuyamıyor musunuz? Sabah kalktığınızda hala uykuya ihityacınız mı var? Tüm günü baş ağrıları, uyuklama nöbetleri ile mi geçiriyorsunuz? Günümüzde özellikle de 50 yaş üzeri kişilerde en sık rastlanan problemlerden biri uyku bozuklukları. Bunlar arasında kişiye en fazla zarar veren ancak en az farkedilen uyku apne hastalığıdır. Kelime anlamı olarak uykuda nefesin durması demektir. Gerçekten de bu şekilde lmaktadır. Kişiler uykuları esnasında nefes alamamktadır ev bu süreler kimi hastalarda 2,5 dakikaya kadar ulaşabilmektedir. Burada kritik olan şudur, nefes alamama esnasında beyne ve diğer organlara yeterince oksijen gitmemektedir. Bu da kişilerin hayati fonksiyonlarını önemli derece de etkilemektedir.beynin oksijensizliğe dayanma sınırı 3 dakikadır. Bu olay daha çok hastalık ileri evrelerde ulaştığında görülen bir durumdur. Başlangıç kısmında 15–20 saniyelik nefes alamamayı takiben kişi horlayarak uyanır. Bu hastalıkta nefes alamamak kadar önemli bir diğer sorun da uykunun verimi ile ilgilidir. Bu kişilerde derin uyku evresine geçiş ya hiç görülmez ya da uykunun çok az kısmında görülür. Bu da kişilerin yeterince dinlenememesine ve sabah kalktıklarında hala uyku ihtiyacı hissetmelerine, gün içinde uyuklamalarına neden olmaktadır.
Sebepleri
Hastalığa yol açan birden fazla faktör bulunmaktadır. Bunları genel olarak 3 başlık altında toplayabiliriz.
1)Merkezi sinir sistemi kaynaklı:
Burada problem daha çok beyinle ilgilidir. Normal uyku sırasında beynimiz hayati fonksiyonları kontrol altnda tutabilmek için son derece dikkatli şekilde çalışmaktadır. Beynimizde oksijen miktarını kontrol eden bir regülatör merkez bulunmaktadır. Gece uyku esnasında bile bu merkez kandaki oksijenin düzeyini sıkı bir şekilde takip eder. Ancak kimi hastalarda bu merkez devre dışı kalır. Bunun sebebi çoğu zaman bilinemezken kimi zaman enfeksiyon, sara hastalığı, depresyon gibi sebepler de bulunabilir.
2)Solunum sistemi kaynaklı:
Buradaki problem ise ağız ve burundan başlayarak akciğerlerin son noktasına kadar herhangibir yerde solunumun engellenmesidir. Burada karşımıza çıkan hastalıklar ise bademcik büyümesinden burunda eğim olmasına, çene yapısının küçük olmasından akciğerlerde ki bir rahatsızlığa, fazla kiloya kadar değişebilmektedir.
3)Karışık:
Burada ise yukarda asydığımız iki gruba da ait özellikler bir arada bulunabilmekte ve kişiler gruplardan sadece birine yeleştirlememktedir.
Hastalığa en sık sebep çağımızın en büyük problemlerinden biri olan sigaradır. Bilinen birçok zararının yanı sıra sigara KOAH denen bir akciğer hastalığına sıklıkla yol açmakta bu da akciğerlerin kapasitesini etkilemektedir. Gün içinde kişi farkedemesede gece yattığı zaman akciğerler yeterince iyi çalışmadığı için uyku esnasında nefes alamadığı dönemler ortaya çıkacaktır.
Günümüzde özellikle de bayan hastalarımız arasında yaygın olan (bunda erkeklerin bu şikayetlerle doktora daha az başvurmasıda en büyük nedenlerden biridir) bir diğer sebp ise depresyondur. İlginç olarak depresyon hem uyku apneye yol açan bir durum iken aynı zamanda uyku apne hastalığının bir sonucu olarakta ortaya çıkmaktadır.
Hipertansiyon da aynı şekilde hem uyku apneye yol açarken aynı zamanda onun bir sonucu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Belirtiler
Uyku apne hastaları genelde doktora eşleri ya da yakınlarının ısrarı üzerine gelirler. Çoğu durumda kendilerinde bulunan durumu başka şeyler ile açıklamaya çalışmaktadırlar. Gün içinde genelde yorgun, dalgın, uykuludurlar. Kimi zaman karşısındakiler ile konuşurken uyuklayabilirler. Genel yaşam tarzlarında değişiklik yaparak bu durumdan kurtulmaya çalışsalarda bu sadece geçici bir çözüm olacaktır. Bu kişiler daha önceden farklı olarak daha sinirli, agresif bir tutum içindedirler. Daha önce yaptıkları bir çok işte başarısızlıklar yaşamaya başlarlar. Yakınları özelliklede eşleri en çok rahatsız eden ise hastaların nefes almaya başlarken horlamalarıdır. Bazı durumlarda hastalar nefes durma anını, horlamalarını kendileride farkederler. Kimi zamanda eşlik eden özellikle bacaklarda olan çırpınma tarzı hareketler bulunabilir.
Nasıl Tanı Konulur?
Hastaların çoğunda şikayetler o kadar belirgindir ki uygulanan test sadece hastalığın şiddetini ve uygulanacak tedaviyi belirlemede önemlidir. Rutinde uygulanan polisomnografi adlı 6 ile 10 saat arası süren bir testtir. Hastalara gün içinde normal aktivitelerine devam etmeleri önerilir. Akşam hastanın kendi evinde ya da çoğu zaman labaratuar ortamında hastaya bağlanan elektrotlar ile hastanın beyin, kalp, solunum ve hareket sistemi izlenir ve kaydedilir.
Tedavi
Uyku apne hastalığının tedavisi sebepleri gibi çok çeşitlidir. Diğer bir değiş ile sebebe göre bir tedavi protkolü uygulanmaktadır. Örneğin kilolu kişilerde zayıflamak çözüm olabilir iken bazen CPAP adlı bir cihaz ile hastaya uykusu boyunca devamlı olarak hava veren bir cihaz eve verilebilir. Eğer kişinin bademcik büyümesi, burunda eğim… gibi bir problemi var ise ona yönelik çözümler üretilir.
Epword Uyuklama Ölçeğini indirmek için tıklayınız. ( Ölçeye göre puanınız 6 ve üzerinde ise uyku apne hastası olabilirsiniz.)
Bu yazı toplamda 410, bugün ise 1 kez görüntülenmiş