TÜMÖR
Bu yazımızda hepimizin hayatında sıkça duymuş olduğu kanser, tümör, ur gibi farklı isimlerle anılmakla beraber esasında aynı olan bir kavramın, bir hastalıklar zincirinin genel olarak sebebplerine değineceğiz. Tümör kavramı çok geniş bir kavramdır. En basit haliyle normal vücut hücresinin kontrolsüz olarak çoğalması ve büyümesidir. Tümörlerde tedaviyi zorlaştıran en büyük etkende budur. Tümör hücreleri kişinin normal hücreleri ile neredeyse aynı yapıdadır.
Tümörün sebeplerini birkaç başlık altında incelemek gerekirse:
Sigara
Sigaraya bağlı en sık gelişen kanser akciğer kanseridir. Sigara içenlerde yaklaşık 20 kat daha sık görülmektedir. Yalnız sigaranın yol açtığı tek kanser akciğer kanseri değildir. Sigaraya bağlı ağız içi, burun, gırtlak, yemek borusu, soluk borusu, böbrek, pankreas, idrar kesesi, mide ve rahim ağzı kanseri ile de ilişkilidir.
Alkol
Özellikle de sigara ile beraber kullanımı ağız içi, yutak, gırtlak ve yemek borusu kanserlerinin sıklıkları artmıştır. Ayrıca alkol alan hastalarda karaciğer, barsak ve meme kanseri sıklığında da artış olduğu gösterilmiştir.
Kimyasal maddeler
Baca temizleyicilerine maruziyette yumurtalığı saran derinin kanseri sıklığında, asbeste maruz kalanlarda akciğer kanseri ve mezetelioma sıklığında artış görülmektedir. Radona maruz kalanlarda akciğer kanseri sıklığı 20 kat artmıştır.
|
Kimyasal Ajan |
Kanser |
|
Sigara, tütün |
Ağız, ağız içi, gırtlak |
|
Dietilstilbestrol |
Vajen kanseri |
|
Asbestos |
Mezotelyoma |
|
Androjenler |
Hepatoma |
|
alkilleyici ajanlar |
Lösemi |
|
immunsupresanlar |
Lenfoma |
|
Aflatoksin |
Hepatik karsinoma |
|
vinyl kloridal |
Hepatik anjiosarkoma |
|
Pheytoin |
Lenfoma |
|
Siklofosfamid |
Mesane kanseri |
|
Alkol |
Nöroblastom |
|
Benzen |
Lösemi |
Çevresel faktörler
Hava kirliliğinin yoğun yaşandığı yerlerde kanser gelişme riskinin %10 daha fazla olduğu gösterilmiştir. Ayrıca asbestle çalışan işçilerin eş ve yakınlarında da mesotelioma sıklığında artış saptanmıştır. Halojenli su borusu kullananlarda mesane kanseri sıklığı artmıştır.
İlaçlar
Kansere en sık neden olan ilaçlar ne yazık ki gene kanser tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Menepoz sonrası dönemde öztrojen ve progesterons kullanan kadınlarda meme kanseri sıklığı artmıştır. Hamilelikte dietilstilbestrol kullanan kadınların kız çocuklarında vajen kanseri sıklığı artmıştır.
Radyasyon
Bir çok kanserin etyolojisinde yer alır. Radyasyon maruziyetini takip eden 5-10 yıl içinde en sık gelişen kanser lösemilerdir. Bunun dışında meme, tiroid ve akciğer kanseri gibi kanserlerinde sıklığı artmıştır. Açık tenli insanlarda ultraviole ışınların ciltte deri karsinomu ve melanom sıklığını arttırdığı gösterilmiştir.
Diyet ve beslenme
Selenyumdan zengin beslenenlerde bazı kanserlerin daha az görüldüğü, sarımsak ve benzeri gıdalaları tüketenlerde mide kanseri sıklığının azaldığı, çay tüketiminin bazı kanserleri azalttığı gösterilmiştir. Aflatoksinle beslenenlerde karaciğer kanser sıklığında artış, yağlı diyet ve lifli gıdalardan fakir beslenenlerde kolon kanseri sıklığında artma olduğu bildirilmiştir.
İnfeksiyöz ajanlar
|
Mikroorganizma |
Kanser |
|
Hepatit b, c |
Hepatik karsinoma |
|
HIV |
Kaposi sarkomu, lenfoma |
|
Schistosoma heamatobium |
Mesane kanseri |
|
EBV |
Lenfoma |
|
Papilloma virüs |
Rahim ağzı kanseri |
|
Hepatit b, c |
Hepatosellüler kanser |
Genetik faktörler
Ailesinde kanser hikayesi olan kişilerde kanser gelişme ihtimal toplumda ki diğer insanlardan daha yüksektir.
Bu yazı toplamda 13907, bugün ise 4 kez görüntülenmiş